Choroba zwyrodnieniowa stawu ramienno-łopatkowego, podobnie jak inne osteoartrozy jest postępującym i nieodwracalnym procesem, w przebiegu którego uszkodzeniom ulegają powierzchnie stawowe, a następnie okoliczne tkanki miękkie.
Choroba dotyczy najczęściej osób po 50 roku życia, oraz osób u których warunki pracy znacznie obciążają obręcz kończyny górnej. U osób młodych występowanie zmian zwyrodnieniowych stawu ramienno-łopatkowego, związane jest głównie z uprawianiem sportu.
Rys.1 Budowa stawu barkowego
Maź stawowa dostarcza chrząstkom składników odżywczych kiedy staw jest w ruchu. Niska jakość płynu synowialnego negatywnie wpływa na odżywienie chrząstek stawowych, które nie otrzymują pełnowartościowych składników budulcowych.
W przypadku stawu ramienno-łopatkowego do zmian zwyrodnieniowych najczęściej dochodzi wtórnie. Przeciwnie jest ze zmianami zwyrodnieniowymi innych stawów, których przyczyna zwykle ma charakter pierwotny, czyli taki w którym nie jest znany konkretny czynnik powodujący zmiany. Do głównych przyczyn mogących spowodować powstanie zmian zwyrodnieniowych należą:
Równie duży wpływ mają czynniki takie jak prawidłowe odżywianie i poziom hormonów w organizmie.
Głównym objawem towarzyszącym zmianom zwyrodnieniowym stawu ramienno-łopatkowego jest ból. Zwykle jest to ból niespecyficzny, rozlany, odczuwany w całej kończynie górnej, aż do nadgarstka. W porównaniu do zmian zwyrodnieniowych występujących w innych stawach jest on stosunkowo mniejszy, ponieważ najczęściej uszkodzenie dotyczy słabo unerwionej i unaczynionej tkanki chrzęstnej.
Chorobę niedającą objawów bólowych określa się jako chorobę zwyrodnieniową nieaktywną. W początkowym okresie choroby ból może występować tylko po znacznym obciążeniu stawu lub zwiększonej aktywności fizycznej, a po odpoczynku może ustępować. Do pierwszych objawów choroby należy dostrzegane przez pacjenta ograniczenie ruchomości stawu oraz osłabienie mięśni, co może wpływać na upośledzenie czynności całej kończyny górnej.
Rozpoznanie choroby zwyrodnieniowej stawu ramienno-łopatkowego wymaga przeprowadzenia szeregu badań oraz dokładnego wywiadu z pacjentem. Zaleca się w tym celu wykonanie:
Wskazania do poszczególnych badań są zależne od stadium choroby. U młodych osób zdjęcie rentgenowskie może niczego nie wykazać i wówczas należałoby wykonać dokładniejsze badania MRI lub tomograf komputerowy.
W badaniach obrazowych stawu ramienno-łopatkowego objętego zmianami zwyrodnieniowymi widoczne jest:
W chorobie zwyrodnieniowej stawów czynnikiem wywołującym ból jest zwykle stan zapalny. Długotrwale utrzymujący się stan zapalny oddziałuje na okoliczne tkanki, prowadząc z biegiem czasu do ich osłabienia. W przypadku stawu ramienno-łopatkwoego takie konsekwencje mogą w znacznym stopniu zmniejszyć zakres ruchu oraz ograniczyć wykonywanie codziennych czynności.
Istnieje wiele sposobów aby łagodzić objawy, a do głównych należy regularna aktywność w odciążeniu, bo dzięki takiej formie ćwiczeń wzmacniamy mięśnie wokół stawu nie obciążając go. Odpowiednia dieta jest kolejnym ważnym czynnikiem decydującym o tym jak intensywnie odczuwane będą zmiany zwyrodnieniowe.
Jak w przypadku każdej choroby stawów najważniejsza jest odpowiednia i regularna aktywność fizyczna oraz dieta. Ruch powoduje zmiany ciśnienia wewnątrz stawu co pozwala odżywić chrząstkę stawową. Dobrej jakości maź stawowa, to taka która występuje kiedy w organizmie nie ma procesów zapalnych.
Dieta powinna zawierać głównie ryby, oleje roślinne i nabiał (jesli nie ma alergii) oraz pełnoziarniste produkty zbożowe.
Autor: mgr Monika Musialik-Skinderowicz
Absolwentka Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach kierunku Fizjoterapia.